Οι απόψεις του
Πλάτωνα
και του
Αριστοτέλη
για τις ψυχολογικές επιδράσεις του θεάματος
υπό το πρίσμα των σύγχρονων ψυχολογικών θεωριών
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΩΡΑΪΤΟΥ
Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό στο Τμήμα Ψυχολογίας
του
Παντείου Πανεπιστημίου
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι κατά πρώτον η διερεύνηση της
ψυχολογικής επίδρασης του θεάματος, όπως αυτή συζητείται και
απεικονίζεται στα έργα των δύο κορυφαίων Ελλήνων φιλοσόφων της
αρχαιότητας, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. H απεικόνιση αυτή
παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της αντίθετης άποψης που
εκφράζουν οι δύο στοχαστές ως προς την ωφελιμότητα της επίδρασης
του θεάματος –στην προκειμένη περίπτωση του θεάτρου– στο κοινό
της εποχής τους και κατά συνέπεια ως προς το δέον ή μη της
ένταξής του στους κοινωνικούς θεσμούς μιας ευνομούμενης
πολιτείας. Θα εξεταστούν οι παράμετροι αυτής της διαφωνίας, οι
προβληματισμοί, τα επιχειρήματα, καθώς και οι όροι υπό τους
οποίους γίνεται –όποτε γίνεται– δεκτό το θέατρο στην κοινωνία.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο πλαίσιο αυτό στην έννοια της
κάθαρσης, καθώς αυτή κατέχει κεντρική θέση στη σχετική θεωρία
του Αριστοτέλη.
Eν συνεχεία, δεύτερο αλλά εξίσου ουσιώδες μέρος της εργασίας
είναι εκείνο που εξετάζει τον αντίστοιχο –τηρουμένων των
αναλογιών– προβληματισμό, ο οποίος εκφράζεται τα νεότερα χρόνια
στα πλαίσια της επιστήμης της ψυχολογίας από θεωρητικούς
επιστήμονες και ερευνητές. Bέβαια ο όρος ‘θέαμα’ σήμερα, όπως
είναι φανερό, περιλαμβάνει και άλλες πέραν του θεάτρου μορφές,
όπως είναι ο κινηματογράφος και η τηλεόραση. Επειδή κατά τη
διερεύνηση των απόψεων αυτών διαπιστώνεται παρόμοια κατ’ ουσίαν
διαφωνία με εκείνη που εκφράστηκε στην αρχαιότητα, επιδιώκεται η
συγκριτική παρουσίασή τους και ο εντοπισμός των σημείων όπου τα
επιχειρήματα των δύο κατ’ αντιστοιχία πλευρών ταυτίζονται. H
έννοια της κάθαρσης αποτελεί έναν σημαντικό συνδετικό κρίκο
ανάμεσα στην αρχαία και στη σύγχρονη προσέγγιση του ζητήματος
και εξετάζεται διεξοδικά.
Eπιπλέον, αναγκαία προϋπόθεση για την αναζήτηση αυτή θεωρείται η
διερεύνηση της ουσίας και της λειτουργίας του μύθου, ο οποίος
αποτελεί την πρώτη ύλη και την πεμπτουσία του θεάματος όλων των
εποχών. Τέλος, επιχειρείται η συγκριτική αποτίμηση των δύο
θεμελιωδών θεωρητικών και ερευνητικών θέσεων, οι οποίες έχουν
παρουσιαστεί, και η εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την ορθότητα
και τους όρους εγκυρότητας καθεμιάς.
Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών
ΔΕΙΤΕ
ΣΧΕΤΙΚΑ
https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/32844#page/26/mode/2up
https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/32844
