Ο «αρχαιολόγος» της ακοής
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΛΥΖΟΣ
https://www.tovima.gr/2008/11/24/culture/o-arxaiologos-tis-akois/
Ο «αρχαιολόγος» της ακοής Ο χειροτέχνης Γιώργος Πολύζος και τα
αρχαία όργανα που κατασκευάζει από ελεφαντόδοντο, ξύλο και ασήμι
Βάρβιτος,
πανδουρίδα, τρίγωνο, κέρας, κρόταλα, κύμβαλα… Η μορφή των
εγχόρδων, των πνευστών και των κρουστών της ελληνικής
αρχαιότητας μας ανάγει, σε ορισμένες περιπτώσεις, στους
σημερινούς απογόνους τους η πανδουρίδα, για παράδειγμα, είναι
Βάρβιτος, πανδουρίδα, τρίγωνο, κέρας, κρόταλα, κύμβαλα… Η μορφή
των εγχόρδων, των πνευστών και των κρουστών της ελληνικής
αρχαιότητας μας ανάγει, σε ορισμένες περιπτώσεις, στους
σημερινούς απογόνους τους η πανδουρίδα, για παράδειγμα, είναι
ο πρόγονος του λαούτου, το τρίγωνο της άρπας. Τα ονόματά τους εν
τούτοις ηχούν παράξενα στο πρώτο άκουσμα. Οχι όμως για τον κ.
Γιώργο Πολύζο.
Γεννημένος και μεγαλωμένος στις Σέρρες ο κ. Πολύζος εγκαταλείπει
το 1986 την 25χρονη «θητεία» του στον χώρο του κοσμήματος, για
να ασχοληθεί συστηματικά με τη μελέτη, την έρευνα και την
κατασκευή μουσικών οργάνων που χρησιμοποιήθηκαν από τον 7ο ως
τον 4ο π.Χ. αιώνα. Αφορμή στάθηκε ένα τυχαίο γεγονός το 1984.
«Είχα φτιάξει μια λύρα για να την προσφέρω στον
λογοτέχνη και μουσικό
Γιώργο Μανιάτη.
Αυτός, όμως, αντί να την κρεμάσει στον
τοίχο την έδειξε στους μαθητές του στο
Ευρετήριο, στο τμήμα του Πολιτιστικού Ομίλου
Φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών που
ασχολείται με τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής και της
νεοελληνικής αστικής μουσικής. Ο
κορυφαίος από τους κιθαρίστες ανέλαβε να…
ειδικευτεί στο να την κρούει».
Από τότε άρχισε να φτιάχνει κάθε χρόνο ένα ή και περισσότερα
αρχαία όργανα, καθιερώνοντας ένα είδος «αλληλογραφίας» μουσικής
ανάμεσα στη Βόρεια και στη Νότια Ελλάδα. Σήμερα η συλλογή του
περιλαμβάνει περισσότερα από 60 κομμάτια και 16 συνολικά είδη,
με αρχαιότερο τη φόρμιγγα, το όργανο του έπους. Για την
κατασκευή τους χρησιμοποίησε ελεφαντόδοντο, ξύλο, ασήμι αλλά και
κέλυφος χελώνας. Για την αναπαράστασή τους άντλησε στοιχεία από
αρχαιολογικά ευρήματα, αγγεία του 5ου π.Χ. αιώνα και κείμενα της
αρχαίας ελληνικής γραμματείας. «Πρόκειται βέβαια για
τα βασικά μουσικά όργανα των Ελλήνων
της αρχαιότητας. Η έρευνα δεν έχει
ακόμη ολοκληρωθεί. Υπάρχουν πολλά που
αναφέρονται στις πηγές μόνο ονομαστικά,
χωρίς να έχουμε κάποιες πληροφορίες για
τη μορφή τους», τονίζει ο χειροτέχνης. Τα κομμάτια της
συλλογής του προσφέρονται συχνά σε διάφορους ερευνητές της
ελληνικής μουσικής και σε πανεπιστήμια, ενώ χρησιμοποιούνται σε
μόνιμη πλέον βάση από την ορχήστρα του Ευρετηρίου.
«Εγκαινιάσαμε, μεταξύ άλλων, μια
αρχαιολογία της ακοής, αναπαράγοντας τον
αρχαίο ήχο και καθιστώντας την αρχαία
ελληνική μουσική ζωντανή στον τόπο
της, μετά από 16 αιώνες. Συνθέσαμε
έτσι, σε αρχαία ελληνικά έγχορδα,
άσματα του Αρχίλοχου, της Σαπφούς,
του Σιμωνίδη και άλλων λυρικών
στους μουσικούς τρόπους και στη
ρυθμοποιία τους», τονίζει ο κ.
Γιώργος
Μανιάτης,
«ψυχή» του Ευρετηρίου
και υπεύθυνος για τη λειτουργία του από το 1967, τη χρονιά της
ίδρυσής του.
Γιώργος Πολύζος Αρχαία Ελληνικά μουσικά
όργανα
Γιώργος Πολύζος καλλιτέχνης.
Κατασκευαστής και αντιγράφων αρχαίων μουσικών οργάνων. Όταν
ταξιδέψεις στην Ήπειρο στα Τζουμέρκα, συναντάς και το εργαστήριο
του Καλλιτέχνη Γιώργου Πολύζου, στην Τσόπελα κοντά στη Πράμαντα
κάτω από την Στρογκούλα.
Το ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ είναι μια
συλλογική προσπάθεια που έχει γεννηθεί κυρίως από φοιτητές του
Πανεπιστημίου Αθηνών, με κεντρικό στόχο τη μουσική έρευνα. Η
ομάδα έχει κατασκευάσει για πρώτη φορά από την αρχαιότητα το
σύνολο των βασικών μουσικών οργάνων των Αρχαίων Ελλήνων.
Εγκαινίασε έτσι έμπρακτα, από το 1984, μια αρχαιολογία της ακοής
και είναι το μοναδικό σύνολο που παρουσιάζει την αρχαία μουσική,
μια μουσική που ως τώρα είχε μείνει «βουβό φωνήεν».
Το Ευρετήριο έχει επινοήσει δέκα νέους ρυθμούς, έχει
δημιουργήσει είκοσι παραλλαγές μουσικών κλιμάκων και έχει
επεξεργαστεί μέθοδο διδασκαλίας της νεοελληνικής αστικής
μουσικής, διατυπώνοντας τριακόσιες προτάσεις σε νέες διαιρέσεις
ασμάτων λαϊκού χαρακτήρα. Συγχρόνως παραδίδει δωρεάν μαθήματα
εκμάθησης αρχαίων και νέων οργάνων. Δεν έχει δισκογραφήσει, ούτε
έχει τύχει οιασδήποτε κρατικής ή άλλης αρωγής.
Ίδρυση, διεύθυνση, διδασκαλία: Γιώργος Μανιάτης
Μελέτη και κατασκευή οργάνων: Γιώργος Πολύζος
Κορυφαία ερμηνευτής: Βασιλική Μανιάτη.
https://www.youtube.com/watch?v=7ch3EeuovK4
«Ήχοι αρχαίων» στο Αρχαιολογικό Μουσείο
Άρτας
Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τον
καλλιτέχνη και στοιχεία για τα μουσικά όργανα και φωτογραφίες,
θα βρείτε στη διεύθυνση:
https://www.giannena-e.gr/%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%9B%CE%99%CE%A4%CE%95%CE%A7%CE%9D%CE%95%CE%A3/page/1_biografiko_Polizos-Giorgos.aspxhttps://www.youtube.com/watch?v=7ch3EeuovK4
