Επικούρεια φιλοσοφία
Το κείμενο του
D.S. Hutchinson που ακολουθεί, συνιστά πρόλογο για το «Αναγνωστικό
της Επικούρειας φιλοσοφίας και τέχνης του ζην» των εκδόσεων
Θύραθεν, έργο θεματικής ταξινόμησης κειμένων-πηγών για
την Επικούρεια φιλοσοφία, το οποίο επιμελήθηκε και μετέφρασε ο
κ. Γ. Αβραμίδης.
Θέλεις να ᾽σαι
ευτυχισμένος;
Φυσικά και θέλεις!
Τότε, τι σ᾽
εμποδίζει;
Η ευτυχία σου εξαρτάται από σένα ολοκληρωτικά!
Να τι μας έχει αποκαλύψει η θεϊκή σοφία ενός ανθρώπου που πέρασε
τη γαλήνια ζωή του ανάμεσά μας, και με το προσωπικό του
παράδειγμα και τη διδασκαλία του, μας έδειξε το μονοπάτι για τη
λύτρωση από τη δυστυχία.
Τον λέγαν Επίκουρο.
Τέτοια λόγια θα άκουγε κανείς από το στόμα ενός Επικούρειου,
στην αγορά οποιασδήποτε πόλης της αρχαιότητας. Αν θυμίζουν
θρησκευτικό κήρυγμα, αυτό δεν είναι τυχαίο. Τον Επίκουρο οι
οπαδοί του τον τιμούσαν σαν θεϊκή ύπαρξη: ένα Σοφό που είχε την
απάντηση για κάθε σημαντικό ζήτημα της ζωής. Αυτό που προσέλκυε
τους οπαδούς ήταν η προοπτική της προσωπικής τους ευτυχίας, που
για την επίτευξή της ο Επίκουρος πρόσφερε ξεκάθαρες φιλοσοφικές
συμβουλές.
Το βασικό εμπόδιο στην ευτυχία, λέει ο Επίκουρος, είναι η
ανησυχία. Όσο πλούσιος και διάσημος και να είσαι, δεν θα
᾽σαι
ευτυχισμένος αν δεν πάψεις να επιθυμείς περισσότερα πλούτη και
φήμη. Όσο καλή και να είναι η υγεία σου, δεν θα είσαι
ευτυχισμένος αν σε κατατρέχει ο φόβος της αρρώστιας και των
γηρατειών. Δεν μπορείς να ευτυχήσεις σε τούτη τη ζωή αν
ανησυχείς για την επόμενη ζωή. Δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένος
αν πιστεύεις ότι θα σε κατατρέξει και θα σε τιμωρήσει κάποια
ισχυρή θεϊκή δύναμη. Όμως μπορείς να είσαι ευτυχισμένος αν
δεχθείς τις τέσσερις βασικές αλήθειες του επικουρισμού:
·
δεν μας απειλεί καμιά θεϊκή δύναμη
·
δεν υπάρχει μετά θάνατο ζωή
·
εύκολα αποκτιέται ότι πραγματικά χρειαζόμαστε
·
ότι μας κάνει να υποφέρουμε εύκολα μπορούμε να το
υπομείνουμε.
Αυτή είναι η λεγόμενη τετραφάρμακος: η επικούρεια
συνταγή ενάντια στην επιδημική ασθένεια που ονομάζεται ανθρώπινο
άγχος. Όπως είπε ένας μεταγενέστερος Επικούρειος — ο Φιλόδημος
από τα Γάδαρα, σ᾽
ένα έργο του με άγνωστο τίτλο, αποσπάσματα του οποίου σώζονται
στον πάπυρο του Ηρακλείου, Herculaneum 1005, στήλη IV,
στιχ.10-14
Μη φοβάσαι το θεό, μη σε στενοχωρεί ο θάνατος, το καλό εύκολα
μπορείς να το κερδίσεις, το φοβερό εύκολα μπορείς να το αντέξεις...
