Ηθική και πολιτική φιλοσοφία
του
Αριστοτέλη
Ελένη Λεοντσίνη
Αριστοτέλους, Πολιτικά,
I
(1-3)
Η πόλη είναι η υψηλότερη μορφή κοινωνίας
Επειδή βλέπουμε ότι κάθε πόλη αποτελεί μια μορφή κοινωνίας και
ότι κάθε κοινωνία έχει συσταθεί αποσκοπώντας σε κάποιο αγαθό
(διότι όλοι οι άνθρωποι ό,τι κάνουν το κάνουν για να κατακτήσουν
αυτό που τους φαίνεται αγαθό), είναι φανερό ότι όλες οι
κοινωνίες αποσκοπούν βεβαίως σε κάποιο αγαθό, η κοινωνία
όμως που είναι η πιο σημαντική απ’ όλες και που εμπεριέχει όλες
τις άλλες είναι αυτή που κατεξοχήν επιδιώκει το αγαθό, και
μάλιστα το πιο σημαντικό. Και αυτή είναι η καλούμενη πόλη και
πολιτική κοινωνία. (…) Η πόλη δεν είναι λοιπόν τίποτε άλλο παρά
η τέλεια κοινωνία που αποτελείται από περισσότερες κώμες και
διαθέτει, μπορούμε να πούμε, τη μέγιστη δυνατή αυτάρκεια·
συγκροτήθηκε βεβαίως για την εξασφάλιση των αναγκαίων για τη ζωή
προϋποθέσεων, όμως υπάρχει χάριν της ευδαιμονίας. Γι’ αυτό κάθε
πόλη είναι μια φυσική πραγματικότητα, εφόσον αυτό ισχύει και για
τις πρώτες μορφές κοινωνίας. Διότι αυτή συνιστά γι’ αυτές τον
σκοπό τους και η φύση είναι σκοπός. Διότι ό,τι είναι το κάθε
πράγμα, αφού ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του, αυτό λέμε ότι είναι η
φύση του, όπως π.χ. του ανθρώπου, του ίππου, της οικίας. (Πολιτικά,
Α, 1, 1252a1-7 και
A, 2, 1252b 27-1252b34)
Ἐπειδὴ
πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν
ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ
χάριν πάντα πράττουσι πάντες), δῆλον ὡς πᾶσαι μὲν ἀγαθοῦ τινος
στοχάζονται, μάλιστα δὲ καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν
κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἂλλας. Αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ
καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική. (Πολιτικά, Α, 1, 1252a
1-7)
Ἡ δ’ ἐκ
πλειόνων κωμῶν κοινωνία τέλειος πόλις, ἢδη πᾶσης ἒχουσα πέρας
τῆς αὐταρκείας ὡς ἔπος εἰπεῖν, γινομένη μὲν τοῦ ζῆν ἓνεκεν, οὖσα
δὲ τοῦ εὖ ζῆν. Διὸ πᾶσα πόλις φύσει ἒστιν, εἴπερ καὶ αἱ πρῶται
κοινωνίαι. Τέλος γὰρ αὓτη ἐκείνων, ἡ δὲ φύσις τέλος ἐστὶν· οἷον
γὰρ ἕκαστόν ἐστι τῆς γενέσεως τελεσθείσης, ταύτην φαμὲν τὴν
φύσιν εἶναι ἑκάστου, ὥσπερ ἀνθρώπου ἵππου καὶ οἰκίας. Ἔτι τὸ οὗ
ἕνεκα καὶ τὸ τέλος βέλτιστον· ἡ δ’ αύτάρκεια καὶ τέλος καὶ
βέλτιστον. (Πολιτικά, 2, 1252b
27-1253a
1)...
