Η έννοια της ελευθερίας και
της ισότητας
στον
Αριστοτέλη και τον
Κορνήλιο Καστοριάδη
Οικονόμου Αναστασία,
Δρ. Φιλοσοφίας
Στα Πολιτικά του
Αριστοτέλους, οι αρχές της ελευθερίας και της ισότητας,
αποτελούν δύο βασικούς όρους που συνδέονται άμεσα με την έννοια
του πολίτη. Σύμφωνα με το φιλόσοφο, ως ελευθερία ορίζεται α) η
δυνατότητα όλων των πολιτών να ασκούν διαδοχικά την εξουσία (Πολιτικά,
Ζ1, 1317b 2-3), β) η επιλογή τους να ζουν όπως θέλουν. Tον
ορισμό αυτό της ελευθερίας φαίνεται να αποδέχονται οι
υποστηρικτές της δημοκρατικής πολιτείας. Η έννοια της
δημοκρατικής ελευθερίας, ως ίσης συμμετοχής όλων των ελευθέρων
στην άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας, υπόκειται σε κριτική από
τον Αριστοτέλη, ο οποίος πρεσβεύει ότι η άκρατη δημοκρατία
αντιτίθεται προς το κοινό συμφέρον, αφού ορίζει κακώς την
ελευθερία (Πολιτικά, Ε9, 1310a 26-28)....
...
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, έχοντας
επηρεαστεί από την αριστοτελική πολιτική φιλοσοφία, θεωρεί ότι η
ελευθερία και η ισότητα είναι έννοιες αλληλένδετες, των οποίων η
επίτευξη επιδιώκεται παράλληλα (Χώροι του ανθρώπου, σ.
214). Για το σύγχρονο στοχαστή, η ισότητα αφορά στη δυνατότητα
ίσης συμμετοχής όλων στη θέσμιση της κοινωνίας – όπως άλλωστε
πίστευε και ο Αριστοτέλης – ενώ η ελευθερία στη δυνατότητα
αμφισβήτησης και επιλογής των νόμων (Οι ομιλίες στην Ελλάδα,
σ. 121)...
