Η «ΟΡΕΣΤΕΙΑ» ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ
(από το έργο του
George Thomson
«ΤΟ ΑΕΙΘΑΛΕΣ ΔΕΝΤΡΟ»
-διαλέξεις και άρθρα για τον Ελληνικό πολιτισμό)

Ο
ΣΚΟΠΟΣ ΜΟΥ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΤΟΥΤΗ ΔΙΑΛΕΞΗ εἶναι νά συζητήσω τό
ἀριστούργημα τοῦ Αἰσχύλου, τήν Ὀρέστεια. Ὁ Αἰσχύλος ἦταν
μεγάλος ποιητής. Αὐτό τό παραδεχόμαστε ὅλοι. Μεγάλος ποιητής
εἶναι ὁ ποιητής πού τό ἔργο του ἔχει μιά παντοτινή ἀξία. Ἀλλά τί
εἶναι αὐτό πού τοῦ δίνει τήν ἀξία αὐτή; Βέβαια, οἱ σκέψεις του
πρέπει νά ἐκφραστοῦν σέ μιά ποιητική μορφή, ἀλλά πρέπει ἀκόμα νά
παρουσιάσουν κι ἕνα σοβαρό περιεχόμενο. Σέ κάθε μεγάλου ποιητῆ
τά ἔργα μπορεῖ νά παρατηρηθεῖ μιά βαθιά προσοχή στήν πραγματική
τῆς ἐποχῆς του ζωή, προσοχή, δηλαδή, πού καθρεφτίζεται τόσο στή
μορφή τοῦ ἔργου του ὅσο καί στό περιεχόμενο. Καί ἐκεῖνο εἶναι
πού τοῦ δίνει τήν παντοτινή του ἀξία. Ἐπειδή ἔζησε τόσο
ὁλοκληρωμένα τή ζωή τῆς ἐποχῆς του, γι’ αὐτό ζεῖ καί μετά ἀπ’
αὐτόν ἡ ποίησή του. Μέ τό νά ἐμβαθύνει τόσο πολύ στίς διαμάχες
καί λαχτάρες καί ἐλπίδες τῆς ἐποχῆς του, ἄγγιξε τίς κρυφές πηγές
τῆς ἀνθρώπινης ἐξέλιξης. Γιά μας, πού διαβάζουμε ὑστερ’ ἀπό
πολλούς αἰῶνες τά ἔργα του, ἡ ἐπιφάνεια τῆς ζωῆς ἔχει ἀλλάξει,
ἀλλά τρέχουν ἀκόμα δυνατά τά ὑπόγεια ρεύματα, πού ἀποκάλυψε ὁ
ποιητής. Ἔτσι, ἡ ποίησή του παραμένει καί μετά ἀπ’ αὐτόν ἀθάνατη,
ἐπειδή στό δικό του καιρό στάθηκε ὁλότελα σύγχρονη.
Ἄς ἀρχίσουμε τώρα μέ μιά σύντομη περίληψη τῆς Ὀρέστειας...
Ἡ δεύτερη ἀπό τίς διαλέξεις πού ὀργάνωσε
ἡ Ἐταιρία Ἑλλήνων Λογοτεχνῶν γιά τήν ἄρχαῖα ἑλληνική
τραγωδία. Ἔγινε στό θέατρο «Κοτοπούλη» στίς 9 Ὀκτωβρίου
1961. Ἐπαναλήφθηκε στόν Πειραιά, στή Θεσσαλονίκη, στήν
Καβάλα καί στό Λονδίνο. Βλ. Ἀλεξίου, ἐδῶ σ. 39-40 καί
σημειώσεις ἀριθ. 135, 140, 143. Γιά τήν ἀπήχηση πού εἶχε
στήν Καβάλα, βλ. στίς τοπικές ἐφημερίδες στίς 29 καί
30-3-65. Γιά τήν ἀπήχηση στίς ἄλλες πόλεις, βλ. τή σήμ.
* γιά τή «Γένεση τῆς Τραγωδίας». Ἡ διάλεξη δημοσιεύτηκε
ἀρχικά στό πέρ. Ἐπιθεώρηση Τέχνης καί ἀργότερα στό
βιβλίο Διαλέξεις γιά τόν ἀρχαῖο ἑλληνικό πολιτισμό, I.
Βλ. Ἐργογραφία Thomson, ἄριθ. 20 καί 76 (Σ.τ.Ε.).