ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟYΡΙΣΜΟΣ
(αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του
A.
A.
Long
«Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»
Δέν πρέπει νά προσποιούμαστε ὅτι φιλοσοφοῦμε, ἀλλά νά
φιλοσοφοῦμε πραγματικά· γιατί αὐτό πού χρειαζόμαστε
δέν εἶναι ὄψη ὑγείας, ἀλλά πραγματική ὑγεία (Us. 220).
Ἔχει ὑποστηριχτεῖ πολλές φορές ὅτι ὁ Ἐπίκουρος ἦταν
κυρίως ἠθικολόγος, καί, ἄν μέ αὐτό ἐννοοῦμε κάποιον
πού μέ θεωρία καί πράξη ἀγωνίζεται νά προβάλει ἕναν
ἰδιαίτερο τρόπο ζωῆς, ὁ χαρακτηρισμός εἶναι σωστός.
Ὁ Ἐπίκουρος πίστευε ὅτι εἶναι δυνατό νά ἀναζητήσει
τίς αἰτίες τῆς ἀνθρώπινης δυστυχίας στίς ἐσφαλμένες
δοξασίες πού ἐπικρατοῦσαν στήν κοινωνία τῆς ἐποχῆς
του σχετικά μέ τούς θεούς, τό πεπρωμένο τῆς ψυχῆς καί τά
πράγματα πού ἔχουν ἀληθινή ἀξία στή ζωή. Σέ τελική
ἀνάλυση, ὅλη ἡ διδασκαλία του ἀποσκοποῦσε στό νά
κλονίσει τέτοιες δοξασίες καί νά τίς ἀντικαταστήσει
μέ ἐκεῖνες πού ὁ ἴδιος θεωροῦσε σωστές. Οἱ ὀπαδοί του
τόν θεωροῦσαν «σωτήρα» καί «φωτοδότη», λέξεις πού
φυσικά τίς ἔχουμε συνδέσει μέ τόν ἰουδαῖσμό καί τό
χριστιανισμό. Ἀλλά ὁ Ἐπίκουρος δέν ἦταν ἱεροκήρυκας,
μολονότι μερικές φορές ἔκανε κήρυγμα. Σφοδρή
ἐπιθυμία του ἦταν νά πείσει καί νά προσηλυτίσει· θά
ἦταν μεγάλο λάθος νά προσπαθήσουμε νά τόν
παρουσιάσουμε ὡς καθαρά θεωρητικό φιλόσοφο.
Ὡστόσο, ἦταν φιλόσοφος. Τά ἐπιχειρήματα καί ἡ
ἀπόδειξη εἶναι τά μέσα μέ τά ὁποῖα ἔλπιζε νά πείσει
ἐκείνους πού θά τόν ἄκουγαν, καί ἐδῶ θά ἀσχοληθῶ μᾶλλον
μέ τή θεωρία παρά μέ τίς πρακτικές πλευρές τοῦ
Ἐπικουρισμοῦ. Ἀρχίζοντας, ὕστερα ἀπό κάποιες
εἰσαγωγικές παρατηρήσεις, μέ τή θεωρία τῆς γνώσης
τοῦ Ἐπικούρου, σκοπεύω νά ἐξετάσω τίς λεπτομέρειες
τοῦ συστήματός του μέ μιά σειρά πού φαίνεται καί
συνεπής καί ἀντιπροσωπευτική τῆς μεθοδολογίας του.
Μέ τήν ἠθική καθεαυτήν θά ἀσχοληθοῦμε στό τέλος,
γιατί ἄλλα θέματα περιέχουν ἠθικούς ὑπαινιγμούς πού
μποροῦμε νά τούς ἐπισημάνουμε παρεμπιπτόντως, καί
γιατί τά ἠθικά συμπεράσματα εἶναι ὁ τελικός σκοπός τῆς
φιλοσοφίας τοῦ Ἐπικούρου...(Λήψη
όλου του αρχείου)