«Διπλή υπερκέραση και
Μιλτιάδης»
του
Παντελη Καρύκα
Η μάχη του Μαραθώνα δεν είναι αξιομνημόνευτη μόνο γιατί
σε αυτήν οι ελεύθεροι Έλληνες τσάκισαν την ασιατική
επεκτατικότητα. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και για τον
στρατιωτικό μελετητή, γιατί στη μάχη αυτή καταγράφεται για πρώτη
φορά, ιστορικά τεκμηριωμένα, ο ελιγμός της ταυτόχρονης θραύσης
των δύο εχθρικών κεράτων, ο οποίος εξελίχθηκε στον ελιγμό της
διπλής υπερκεράσης. Ο συγκεκριμένος ελιγμός είναι ένας από τους
δυσκολότερους να εφαρμοστεί στο πεδίο της μάχης, ιδιαίτερα από
έναν υστερούντα αριθμητικά έναντι του αντιπάλου του, στρατό.
Οι εφαρμογές του ελιγμού του Έλληνα στρατηγού, επιτυχημένες ή
αποτυχημένες, είναι πραγματικά άπειρες. Ο Δαρείος ο Γ’
Κοδομμανός προσπάθησε ανεπιτυχώς να τον εφαρμόσει στα Γαυγάμηλα,
στηριζόμενος στην τεράστια αριθμητική υπεροχή των δυνάμεων του
έναντι των ελληνικών, αντιμετωπίζοντας όμως έναν Αλέξανδρο.
Αντίθετα, με απόλυτη επιτυχία τον εφάρμοσε ο Αννίβας στην
περίφημη μάχη των Καννών το 216 π.Χ. εξοντώνοντας 70.000
Ρωμαίους, αν και ο αντίπαλος υπερείχε αριθμητικά σε αναλογία 2 :
1 περίπου, εκμεταλλευόμενος την υπεροχή του σε ιππικό. Αν όμως
υπήρξε ένας στρατός ο οποίος εφάρμοσε κατά κόρον τον ελιγμό του
Μιλτιάδη και επέτυχε χάρη σ’ αυτόν μνημειώδεις νίκες, αυτός ήταν
ο γερμανικός στρατός κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η περίφημη τακτική της «σφύρας και του άκμονος» δεν ήταν τίποτα
άλλο παρά η πιστή εφαρμογή των αρχών που 2.000 έτη πριν είχε
θεσπίσει ο Αθηναίος στρατηγός στο πεδίο του Μαραθώνα. Οι
Γερμανοί στρατηγοί αξιοποιώντας πλήρως τις τεχνολογικές προόδους
που είχαν συντελεσθεί από την εποχή του Μιλτιάδη, συγκροτούσαν
τα επιθετικά τους κέρατα με ταχυκίνητες –θωρακισμένες και
μηχανοκίνητες δυνάμεις- και ανέθεταν τη φύλαξη του τομέα μεταξύ
των επιθετικών κεράτων στο αργοκίνητο πεζικό. Τον αγώνα φθοράς
αναλάμβανε τώρα η τακτική αεροπορία. Στην Πολωνία η γραμμική
διάταξη των πολωνικών δυνάμεων διασπάστηκε με την πρώτη κρούση
και ο όγκος του πολωνικού στρατού περικυκλώθηκε σε μια σειρά «εγκλωβιστικών»
μαχών.
Η μάχη της Γαλλίας του 1940 όμως αποτελεί χαρακτηριστικότερο
παράδειγμα. Τότε , όλη η ανθρωπότητα αντιμετώπισε με κατάπληξη
την είδηση της κατάρρευσης της θεωρούμενης ως πρώτης ευρωπαϊκής
δυνάμης μέσα σε ελάχιστες ημέρες. Και όμως εάν οι Γάλλοι
στρατηγοί είχαν μελετήσει καλύτερα τη στρατιωτική ιστορία ίσως
να είχαν αντιμετωπίσει με επιτυχία τη γερμανική κρούση. Οι
Γερμανοί είχαν επιλέξει για την επίθεση τους τον τομέα των
Αρδεννών, ο οποίος φυλασσόταν από δύο γαλλικές στρατιές (2η και
9η ). Τα δύο επιθετικά γερμανικά κέρατα θα επιτίθονταν βόρεια
στο Σεντάν, με τρεις τεθωρακισμένες μεραρχίες (850 περίπου
τεθωρακισμένα οχήματα) και νότια στο Ντινάν με δύο
τεθωρακισμένες μεραρχίες (η 5η και η περίφημη 7η του Ρόμμελ).
Οι δύο αυτές σιδερόφραχτες αιχμές είχαν ως αποστολή να
διασπάσουν το εχθρικό μέτωπο και να κινηθούν στο μέγιστο δυνατό
βάθος της εχθρικής διάταξης περικυκλώνοντας και καταστρέφοντας
τις μεταξύ των δύο σημείων διάσπασης γαλλικές δυνάμεις, ακριβώς
όπως τα δύο αθηναϊκά κέρατα στο Μαραθώνα, μετά την επικράτηση
τους έναντι των αντίστοιχων περσικών, περικύκλωσαν, εγκλώβισαν
και αφάνισαν το περσικό κέντρο.
Την ίδια τακτική χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί και κατά την
περίφημη επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, στην επίθεση τους κατά της
Σοβιετικής Ενώσεως το 1941. Χρειάστηκαν τρεις μόνο εγκλωβιστικές
μάχες για να φθάσουν οι Γερμανοί ως τις πύλες της σοβιετικής
πρωτεύουσας της Μόσχας, εφαρμόζοντας σε στρατηγικό επίπεδο τον
ελιγμό που ο Μιλτιάδης εφάρμοσε σε τακτικό.
