www

Στην Ευρώπη στα τέλη του 16ου αιώνα, κυριαρχούσε η αριστοτελική θεώρηση για τις επιστήμες, όπως είχε διαμορφωθεί από την σχολαστική παράδοση[1], στο διάβα των αιώνων. Η θεώρηση αυτή αποτελούσε και τον κανόνα για το τι συνιστά πραγματική θεωρητική γνώση και φυσική φιλοσοφία. Κατά τον Αριστοτέλη[2], αυτό που χαρακτηρίζει την επιστήμη δεν είναι η απλή γνώση ενός γεγονότος (γνώση του ότι), αλλά η γνώση της αιτίας του, δηλαδή η κατανόηση του λόγου για τον οποίο συνέβη (γνώση του διότι)[3],[4],[5]. Ο φυσικός φιλόσοφος ζητά να αποκαλύψει την ουσία των πραγμάτων, τις ιδιότητες δηλαδή με τις οποίες προσδιορίζεται το είναι. Οι αιτίες είναι βασικές ιδιότητες των φορέων τους και καθιστούν αποδεκτά τα αποτελέσματά τους. Μέχρι την εποχή του Galileo Galilei [k1] (1564-1642), επικρατούσε η άποψη ότι τα φυσικά φαινόμενα μπορεί να γίνουν κατανοητά μόνο από τον φιλοσοφικό λόγο.

Με βάση τις αριστοτελικές-σχολαστικές απόψεις, οι αστρονομικές θεωρίες δεν ήταν παρά υποθέσεις, εργαλεία, τα οποία προτείνονταν για να διευκολύνουν τους υπολογισμούς και τις προβλέψεις, αυτό το οποίο οποίο διατυπώθηκε επιγραμματικά ως «σώζειν τα φαινόμενα»[6]. Η μαθηματική προσέγγιση των ουράνιων φαινομένων, όπως αυτή εκφραζόταν από το σύστημα του Πτολεμαίου[7], θεωρήθηκε ότι ήταν απλώς ένα εργαλείο υπολογισμών για την θέση των πλανητών, ενώ η αληθής εικόνα του κόσμου απεικονιζόταν από την γεωκεντρική κοσμολογία των ομόκεντρων ουράνιων σφαιρών...

Λήψη του αρχείου-pdf

[1] Ασημακόπουλος, Μ., – Τσιάντουλας, Α,. Η ιστορία και η θεωρία των επιστημών κατά τον μεσαίωνα, «Επιστήμη και θεολογική αυθεντία. Η Κοπερνικανή ανατροπή και η μαρτυρία του Γαλιλαίου» στο Οι Επιστήμες της Φύσης και του Ανθρώπου στην Ευρώπη, Εγχειρίδιο ΕΑΠ, ΕΠΟ31, τόμος Α, κεφ. 5 σσ.89-93 και κεφ.11

[2] Αριστοτέλη, Αναλυτικά Ύστερα, 1.13.

[3] ΕΠΟ31, τόμος Α, κεφ.5 σσ.103-104

[4], ό.π, κεφ.11, σσ. 212-213.

[5] Κατά την διάρκεια του 16^ου αιώνα τα δύο είδη αποδεικτικών επιχειριμάτων αναφέρονταν ως: quia και propter quia, Aριστοτέλης Αναλυτικά Ύστερα, 76α31-77α34.

[6] Η διατύπωση μιας θεωρίας για την δημιουργία του κόσμου(μαθηματικής έμπνευσης), η οποία θα θα επένδυε τα αισθητηριακά δεδομένα σε κάποιο λογικό σχήμα. Η μέθοδος αυττή συνεδίαζε τον αφελή εμπειρισμό με την ενορατική προσέγγιση στο Είναι ως νοητή ουσία, στο ΕΠΟ31, τόμος Β, κεφ.1, σ.21.

[7] Το σύμπαν του Πτολεμαίου βασίστηκε σε δύο παραδοχές: α. στη θεώρηση των αρχαίων Ελλήνων ότι οι νόμοι οι οποίοι διέπουν τους ουρανούς είναι διαφορετικοί από τους νόμους οι οποίοι διέπουν τη Γή (και αποτελεί μια μεταφυσική αντίληψη), και β. στην άποψη των Πυθαγορείων ότι πρέπει να υπάρχει στους ουρανούς μια υπέρτατη τελειότητα, πράγμα το οποίο επιβάλλει το γεωμετρικό σχήμα του κύκλου για τις τροχιές των πλανητών (αντίληψη μαθηματική).

[k1]Με τη ζωή και το έργου του, ανάδειξε την άποψη ότι ο φυσικός κόσμος είναι ένας μηχανισμός ο οποίος γίνεται αντιληπτός μόνο με την χρήση του πειράματος, της παρατήρησης και των μαθηματικών.

ΕΣΤΙΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
«Τό ἑλληνικό μέτρον εἶναι τό πένθος τοῦ Λόγου» *Παναγιώτης Στάμος*
Κλασσικά κείμενα-αναλύσεις	Εργαλεία Φιλολόγων	Συνδέσεις	Εμείς και οι Αρχαίοι	Η Αθηναϊκή δημοκρατία
Αρχαία Σπάρτη	ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ		Θουκυδίδης	Το Αθηναϊκό πολίτευμα